Infekcje ucha – bolesne dolegliwości

Zapalenie ucha potrafi być bardzo bolesne. Większość z nas w życiu doznała bólu ucha. Taki ból może być wynikiem zapalenia ucha. I chociaż infekcje uszu to często problem pojawiający się w dzieciństwie, choroba ta dotyczyć może również dorosłych. Gdzie powstaje proces zapalny, jak się objawia i jakie mogą być skutki? Zapraszamy do artykułu.

Zapalenie ucha – miejsce i przyczyny

Nasz narząd słuchu jest zbudowany z 3 podstawowych elementów. W każdym z tych elementów (miejsc) może dojść do zapalenia ucha.

1.Zapalenie ucha zewnętrznego (małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny) może dotknąć każdego z nas, niezależnie od wieku. Proces zapalny obejmuje głównie przewód słuchowy zewnętrzny i często jest wynikiem zniszczenia gruczołów łojowych. Konsekwencją jest brak wytwarzania ochronnej woskowiny usznej.

Przeczytaj także: Woskowina z ucha – kiedy kolor i wygląd powinny niepokoić

Zapalenie ucha zewnętrznego często dotyka osób, które:

– korzystają z basenów,
– mają różne alergie,
– chorują na cukrzycę,
– nieodpowiednio czyszczą uszy (np. używając patyczków czy wsuwek).

Objawy zapalenia ucha zewnętrznego

Objawami tego typu infekcji są najczęściej ból, który nasila się przy ruchach żuchwy, czy naciskaniu skrawka ucha, zapalenie małżowiny, ograniczenie słyszenia, czy stan zapalny wyrostka sutkowatego.

2. Zapalenie ucha środkowego najczęściej obserwowane jest u niemowląt oraz dzieci w wieku przedszkolnym. Praktycznie 90% dzieci przechodzi choć raz w życiu takie zapalenie ucha. Wynika to z budowy trąbki słuchowej u najmłodszych – szerszej, krótszej i ustawionej bardziej poziomo niż u dorosłych, co ułatwia przejście zakażenia z jamy nosowo- gardłowej do ucha środkowego.

Podstawowymi przyczynami zaburzenia drożności trąbki słuchowej są:

– alergie,
– obrzęk zapalny w obrębie ujścia trąbki,
– przerost migdałka,
– polipy,
– naciek nowotworowy.

Niedrożność trąbki słuchowej spowodowana obrzękiem zapalnym może spowodować przebyta infekcja górnych dróg oddechowych.

Wśród infekcji ucha środkowego wyróżniamy:

– ostre zapalenie ucha środkowego,
– wysiękowe zapalenie ucha środkowego,
– przewlekłe zapalenie ucha środkowego.

Przy ostrym zapaleniu ucha środkowego występuje stan zapalny w jamie bębenkowej, z zachowaniem ciągłości błony. Towarzyszy mu infekcja górnych dróg oddechowych. Może być ono wywołane przez wirusy (np. grypy, rynwirusy) oraz bakterie (np. pneumokoki). Ostre zapalenie ucha środkowego dotyczy głównie dzieci, u dorosłych występuje rzadko.

Dla wysiękowego zapalenia ucha środkowego charakterystyczne jest zaleganie płynu w uchu środkowym, przy zachowaniu błony bębenkowej i bez istotnych cech zapalenia.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego cechuje przewlekły proces zapalny, z ubytkiem błony bębenkowej, wyciekiem z ucha oraz niedosłuchem. Przyczyną przewlekłego zapalenia ucha środkowego jest zakażenie bakteriami, tworzącymi wraz z substancjami scalającymi strukturę oporną na działanie antybiotyków.

Co to jest samoistna perforacja błony bębenkowej? To stan, w którym ciśnienie przekroczy wytrzymałość błony, która pęka i dochodzi do wycieku wydzieliny na zewnątrz. Pęknięcie, inaczej perforacja błony bębenkowej najczęściej spowodowane jest urazem mechanicznym. Zdarza się, że uszkodzenie delikatnej błony bębenkowej to powikłanie choroby infekcyjnej ucha środkowego.

Zapalenie ucha środkowego – objawy

Objawy zależą od rodzaju zapalenia ucha środkowego. Objawem zapalenia ucha środkowego może być m.in.

– silny i tętniący ból ucha,
– pogorszenie słuchu,
– uczucie rozpierania ucha,
– złe samopoczucie, wymioty, brak apetytu,
– wyciek surowiczy lub ropny z ucha, który jest charakterystyczny dla postaci przewlekłej.

Silny ból ucha, czy pulsujący ból ucha to główne objawy, które powoduje ostre zapalenie ucha środkowego.

3. Zapalenie ucha wewnętrznego czy zapalenie błędnika powstaje najczęściej w wyniku przejścia procesu zapalnego z ucha środkowego. Może być też spowodowane przejściem drobnoustrojów bądź ich toksyn z opon mózgowo-rdzeniowych albo za pośrednictwem krwi.

Może być również efektem zakażenia bakteriami, wirusami (różyczka, odra, świnka) czy pierwotniakami.

Jest to niebezpieczna choroba, gdyż nieleczona prowadzi do groźnych powikłań.

Ucho wewnętrzne zbudowane jest z następujących elementów:
– przedsionka wypełnionego płynem,
– ślimaka,
– kanałów półkolistych – błędnik błoniasty.

Objawy zapalenia ucha wewnętrznego

To, co powinno zaniepokoić i wzbudzić podejrzenie infekcji ucha wewnętrznego a szczególnie, jeśli wcześniej przechodziliśmy zapalenie ucha środkowego to:

– złe samopoczucie i uczucie zmęczenia,
– zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
– oczopląs,
– szumy uszne a także niedosłuch,
– nudności lub wymioty.

Jak wygląda leczenie zapalenia ucha wewnętrznego oraz zapalenie ucha środkowego i zewnętrznego?

Rozpoznanie oraz sposoby leczenia zapalenia ucha

Przy bólach czy infekcjach uszu pierwszym kontaktem powinien być zawsze lekarz laryngolog (lub otolaryngolog).

Zapalenie ucha zewnętrznego można rozpoznać po badaniu u laryngologa i stwierdzeniu typowych zmian chorobowych. Dodatkowo pomocne mogą okazać się wymazy  z ucha do celów badań mikrobiologicznych czy zdjęcie RTG kości skroniowej, aby wykluczyć zapalenie wyrostka sutkowatego.

Zazwyczaj leczenie sprowadza się do systematycznego czyszczenia ucha przez lekarza laryngologa oraz stosowania antybiotyków lub leków przeciwgrzybiczych.

Podstawową metodą rozpoznania infekcji ucha środkowego oraz różnicowanie pomiędzy poszczególnymi postaciami jest badanie laryngologiczne. Głównie otoskopowe, na podstawie którego oceniany jest stan błony bębenkowej. Pomocne jest również badanie słuchu (audiogram). W niektórych przypadkach stosuje się tomografię komputerową oraz badania bakteriologiczne wydzieliny z ucha i jamy nosowo-gardłowej.

Ostre zapalenie ucha środkowego leczy się przede wszystkim antybiotykiem. Dodatkowo aplikuje się zazwyczaj leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe czy zmniejszające obrzęk ujścia trąbki słuchowej. Przy wysiękowym zapaleniu ucha środkowego może być niezbędne nacięcie błony bębenkowej -tak zwana paracenteza – oraz założenie dreników odprowadzających nadmiar wydzieliny.

W przypadku stwierdzenia przerostu migdałka gardłowego, aby udrożnić ujście trąbki słuchowej, należy go usunąć.

W przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego konieczne jest leczenie operacyjne.

Rozpoznanie zapalenia ucha zewnętrznego opiera się nie tylko na badaniach laryngologicznych, ale i neurologicznych oraz obrazowych (rezonans, RTG). Rezonans magnetyczny jest badaniem bezpiecznym,  można go powtarzać dowolną liczbę razy. Są jednak przeciwwskazania, stąd nie wszyscy mogą go wykonać (np. osoby, które mają wszczepiony np. rozrusznik serca, neurostymulator, pompę insulinową, implant ślimakowy).

Ten rodzaj zapalenia ucha wymaga generalnie hospitalizacji i intensywnego leczenia (antybiotykoterapia, operacja – drenaż ucha środkowego czy usunięcie błędnika).

Konsekwencje nieleczonej infekcji uszu

Infekcje ucha mogą mieć różnorakie konsekwencje w zależności od rodzaju, ale i szybkości reakcji i podjęcia prawidłowego leczenia. Niestety skutki mogą być bardzo dotkliwe a ból ucha trudny do zniesienia.

Nieleczony stan zapalny ucha zewnętrznego może prowadzić do takich następstw jak: infekcja ucha środkowego, zapalenie wyrostka sutkowatego, małżowiny a nawet utrata słuchu.

W przypadku nieleczenia zapalenia ucha środkowego konsekwencje mogą być poważniejsze, m.in.:

– perforacja błony bębenkowej,
– zniszczenie kosteczek słuchowych,
– tympanoskleroza (niedosłuch przewodzeniową),
– porażenie nerwu twarzowego,
– zapalenie ucha, kości skroniowej.

Czy wiesz, że porażenie nerwu twarzowego (porażenie Bella),  to schorzenie występujące dość często, w każdym wieku? Charakteryzuje się jednostronnym, obwodowym uszkodzeniem nerwu twarzowego. Chorzy nie mogą zmarszczyć czoła, zamknąć oka (objaw Bella), wyszczerzyć zębów, a ich fałd nosowo–wargowy jest wygładzony. 

Nieleczone zapalenie ucha środkowego może powodować powikłania, których skutkiem może być również głuchota. To w konsekwencji często prowadzi, w przypadku dzieci , do zaburzonego rozwoju psychofizycznego.

Brak bądź późno rozpoczęte leczenie zapalenia uszu może prowadzić do całkowitej utraty słuchu, uszkodzenia narządu równowagi, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, ropnia mózgu czy móżdżku a także zapalenia kości skroniowej.

Warto też mieć na uwadze, iż czasowe czy trwałe upośledzenie słuchu może być spowodowane przez np. zalanie ucha wodą. Poza uczuciem zatkania spotykany jest w takich wypadkach również ból ucha. Wskutek długotrwałego narażenia zewnętrznego przewodu słuchowego na działanie wody czy wilgoci pojawić się może tzw. ucho pływaka (zapalenie ucha zewnętrznego). Przeczytaj co robić, gdy jest woda w uchu.

Upośledzenie słuchu może powstać z różnych przyczyn.  Poznaj inne przyczyny niedosłuchu.

Odczuwasz ból ucha? Koniecznie umów wizytę u lekarza.

Kontrola słuchu – regularne badania słuchu

Tak jak przy większości chorób, zdrowy tryb życia znacznie ogranicza powstawanie infekcji uszu.

Na przykład w przypadku dzieci, aby ograniczyć ryzyko zapalenia ucha środkowego należy stosować kilka zasad:
– unikać karmienia niemowląt na wznak,
– zapobiegać i leczyć alergie,
– unikać narażania dzieci na dym tytoniowy,
– korygować przyczyny mechaniczne blokujące ujście trąbek słuchowych (polipy, przerośnięte migdałki). Przerost migdałka gardłowego uważamy za istotny, jeżeli wypełnia powyżej 60% objętości nosogardła.

Należy pamiętać o właściwej higienie uszu. Po 50 roku życia powinno się regularnie badać słuch. Wystarczy wizyta u protetyka słuchu, który zacznie od otoskopowania uszu, aby sprawdzić ich drożność. Następnie wykona audiometrię. Do protetyka słuchu nie musisz czekać miesiącami. Badania w firmie BRANdvital są bezpłatne.

Skontaktuj się z nami i umów się na bezpłatne badania słuchu.

W przypadku przebytej choroby uszu, w wyniku której doszło do częściowej utraty słuchu, należy zaopatrzyć się w aparaty słuchowe.

Pozdrawiamy

BRANDvital