Słuch jest jednym z kluczowych zmysłów, który odgrywa istotną rolę w prawidłowym rozwoju dzieci. Odpowiednie funkcjonowanie słuchu jest niezbędne nie tylko dla prawidłowego rozwoju mowy i komunikacji, ale również dla ogólnego rozwoju poznawczego i społecznego. Wczesne wykrycie problemów ze słuchem u dzieci pomaga uniknąć tych problemów. Jak wyglądają badania słuchu u najmłodszych oraz gdzie można wykonać takie badanie?
Spis treści
Jakie badania u noworodków, a jakie u dzieci starszych?
Chociaż od lat przeprowadza się badanie słuchu u noworodków zanim jeszcze dziecko opuści szpital po narodzinach, konieczna jest stała obserwacja reakcji malucha na bodźce dźwiękowe, przede wszystkim w pierwszych latach jego życia. Do ubytku słuchu może dojść na skutek urazów i schorzeń przebiegających bezobjawowo, a nawet najmniejsze problemy w tym zakresie mają ogromny wpływ na rozwój dziecka, zwłaszcza rozwój mowy.
Kiedy wykonuje się badanie przesiewowe słuchu u noworodków?
Przesiewowe badanie słuchu u noworodków jest obecnie standardem realizowanym w ramach Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków powstałego dzięki Orkiestrze Świątecznej Pomocy. Najczęściej wykonuje się je w drugiej dobie życia dziecka.
Jak wygląda badanie emisji otoakustycznej?
Badanie emisji otoakustycznej (ang. Otoacoustic Emission, OAE) pozwala wykryć ewentualne uszkodzenie słuchu u dziecka, ale też określić czynniki ryzyka jego wystąpienia. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, a przy tym trwa nie dłużej niż 5 minut. Zwykle odbywa się w cichym pomieszczeniu.
Do ucha dziecka wprowadza się niewielką słuchawkę emitującą ciche dźwięki przypominające trzaski. Badający kontroluje na monitorze komputera reakcję na przekazywane sygnały, dzięki czemu może wykryć potencjalne nieprawidłowości. Ujemny wynik badania oznacza, że słuch dziecka jest w normie, dodatni zaś świadczy o konieczności pogłębienia diagnostyki, ponieważ otoemisja nie pozwala stwierdzić, jaki jest stopień ubytku słuchu oraz co może być jego przyczyną.
Na czym polega badanie ABR u noworodków?
Drugą metodą badania słuchu u noworodków jest badanie ABR (ang. Auditory Brainstem Response) oceniające słuchowe potencjały wywoływane z pnia mózgu. Przeprowadza się je z wykorzystaniem elektrod przyklejanych na czole i za uszami oraz słuchawek podających dźwięki o różnej częstotliwości. Badanie sprawdza reakcje nerwowe na emitowane bodźce słuchowe i z dużą dokładnością pozwala określić miejsce uszkodzenia słuchu oraz próg słyszenia dla różnych częstotliwości. Wykonuje się je w czasie snu dziecka.
Kiedy wykonać badanie słuchu u dziecka starszego?
Pozytywne wyniki rutynowych badań nie powinny zmniejszyć czujności rodzica. Słuch dziecka należy kontrolować na różnych etapach rozwoju, zwłaszcza kiedy widzimy ku temu wyraźne przesłanki, takie jak:
- opóźniony rozwój mowy (mowa dziecka powinna wykształcić się w pełni do 7. roku życia),
- wady wymowy,
- brak reakcji na bodźce dźwiękowe (np. dziecko nie odwraca głowy, słysząc głos rodzica),
- podkręcanie głośności telewizora,
- nadpobudliwość, nerwowość,
- problemy z koncentracją, trudności w nauce,
- trudności w porozumieniu się z dzieckiem, zwłaszcza w hałasie.
Należy pamiętać, że maluch zwykle nie potrafi nazwać objawów, takich jak uczucie zatkania czy pełności w uchu, które mogą wskazywać na problemy ze słyszeniem. Jednocześnie niektóre choroby, takie jak zapalenie ucha środkowego, będące częstą przyczyną niedosłuchu u dziecka, przebiegają bezobjawowo i są wykrywane przypadkowo. Zaleca się przeprowadzanie badania słuchu u dziecka każdorazowo po ostrej infekcji, przebytej chorobie zakaźnej oraz urazie okolic głowy.
Sprawdź także: Niedosłuch u dzieci – wpływ na rozwój
Metody badania słuchu u dzieci
W przypadku dzieci starszych mamy do dyspozycji nieco bardziej skomplikowane badania, w tym te, które zakładają współpracę małego pacjenta ze specjalistą.
Badanie audiometryczne
U dzieci powyżej 6. roku życia można przeprowadzić audiometrię słowną, czyli test rozumienia mowy. Pozwala ona określić tzw. socjalną wydolność słuchową, czyli – mówiąc prościej – możliwości komunikacyjne dziecka w codziennych kontaktach z otoczeniem. Zadaniem malucha jest powtarzanie dźwięków podawanych przez słuchawki lub głośniki.
Jeśli dziecko umie czytać i pisać, może być diagnozowane jak osoba dorosła. Wykonuje się wówczas audiometrię tonalną, którą często zaleca się przed doborem aparatu słuchowego. W czasie badania dziecko przebywa w cichym pomieszczeniu w specjalnych słuchawkach i jego zadaniem jest informowanie badającego o tym, czy słyszy tony podawane w coraz mniejszym natężeniu. Robi to przy użyciu specjalnego przycisku.
Przeczytaj również: Chrońmy słuch naszego dziecka
Test ocenia próg słyszalności, pozwala też określić stopień zaawansowania ubytku słuchu i jego rodzaj (niedosłuch przewodzeniowy, odbiorczy). Wynik badania audiometrycznego prezentowany jest w postaci krzywych – audiogramu. Co istotne, jest od dostępny od razu po zakończonym badaniu.
Badanie tympanometrii
Kolejna metoda koncentruje się na ocenie kondycji ucha środkowego – jest to tympanometria. U dzieci jest ona szczególnie wskazana ze względu na wspomnianą skłonność do rozwoju stanów zapalnych w tej części ucha. Może być wykorzystywana zarówno u kilkulatków, jak i niemowląt (w przypadku tych ostatnich zwykle po karmieniu, w czasie snu).
Badanie trwa około godziny. Do kanału słuchowego wprowadzana jest specjalna sonda pomiarowa, która rejestruje odchylanie błony bębenkowej pod wpływem generowanej zmiany ciśnienia w zewnętrznym przewodzie słuchowym. Błona bębenkowa jest odpowiedzialna za przekazywanie dźwięków obieranych z otoczenia i przekazywanie ich do kosteczek słuchowych. Tympanometria pozwala wykryć perforację błony lub stwierdzić obecność płynu w jamie bębenkowej.
Kto bada słuch u dzieci? Gdzie wykonać badanie?
Badanie słuchu u dziecka przeprowadza audiolog lub wykwalifikowany protetyk słuchu. Należy pamiętać, że w przypadku rozpoznania wady słuchu, diagnostykę trzeba powtarzać u malucha co najmniej raz na pół roku. Badania można wykonać w przychodniach zdrowia lub w placówkach prywatnych.
W BRANDvital oferujemy możliwość skorzystania z bezpłatnej audiometrii tonalnej. Wystarczy umówić się na wizytę z dzieckiem w jednym z naszych oddziałów w dogodnym dla siebie terminie – bez konieczności oczekiwania w kolejkach.
