Pisk, który odbiera radość życia

Piszczenie w uszach to uciążliwe wrażenie słuchowe odbierane mimo braku napływu bodźców dźwiękowych z otoczenia. Pisk słyszalny jest wyłącznie dla pacjenta i może występować tylko w jednym uchu lub obustronnie. Problem jest dość powszechny – szacuje się, że dotyka od 15 do 20% ludzi na całym świecie. Leczenie ciągłego piszczenia w uszach wymaga zwalczenia przyczyny podstawowej – często poprzez wykorzystanie różnych metod terapeutycznych jednocześnie. W wielu przypadkach pozwala to całkowicie lub częściowo pozbyć się uciążliwych objawów. Trzeba jednak mieć świadomość, że pisk może towarzyszyć pacjentowi nawet przez całe życie. 

Piszczenie w uszach – przyczyna nie zawsze jest łatwa do ustalenia

Tzw. dźwięki fantomowe mogą przybierać różną postać. Pacjenci określają je jako piszczenie, dudnienie, dzwonienie czy brzęczenie. Dolegliwości te funkcjonują najczęściej pod zbiorczą nazwą „szumy uszne”. Mogą mieć charakter subiektywny – wtedy są słyszalne tylko dla danej osoby, bądź, rzadziej – obiektywny – może usłyszeć je lekarz w trakcie badania (dotyczy to zwykle świstów i pulsowania, które następuje zgodnie z rytmem bicia serca). 

Piski mają zróżnicowaną częstotliwość – od niskiej po bardzo wysoką. Mogą być słyszalne jedynie w niewielkim stopniu lub są tak głośno, że uniemożliwiają zdolność koncentracji, a nawet słyszenie naturalnych dźwięków płynących z otoczenia. Towarzyszą pacjentowi stale lub pojawiają się epizodycznie. 

Niestety, nie w każdym przypadku da się jednoznacznie ustalić przyczyny piszczenia w uszach. Zdarza się, że nawet zaawansowana diagnostyka nie pozwala dotrzeć do źródła problemu. Specjaliści wyodrębnili jednak kilka grup czynników,  które najczęściej wywołują uciążliwe objawy. 

Dlaczego piszczy w uszach? 

Piszczenie w uszach może mieć bardzo zróżnicowane podłoże. 

Ubytek słuchu – w uchu wewnętrznym znajdują się komórki rzęsate – niewielkie, delikatne struktury, które poruszają się, gdy do ucha trafiają sygnały dźwiękowe. Ruch ten wyzwala sygnały elektryczne, które poprzez nerw słuchowy trafiają do mózgu, a tu interpretowane są jako dźwięk. Jeśli dojdzie do uszkodzenia komórek słuchowych, ilość przekazywanych informacji dźwiękowych zmniejsza się, na skutek czego wzmaga się aktywność układu nerwowego, co z kolei zostaje odebrane jako piszczenie w uszach. Do nieodwracalnego uszkodzenia komórek słuchowych dochodzi u osób starszych, a także u tych, regularnie narażonych na głośne dźwięki.

Sprawdź również artykuł: Niedosłuch w starszym wieku

Brak odpowiedniej higieny słuchu może przyspieszyć pojawienie się naturalnie występującego niedosłyszenia spowodowanego wiekiem z towarzyszącym wrażeniem pisku w uszach. 

• Niedrożność ucha – obecność blokady w kanale słuchowym zmienia wartość ciśnienia w uchu, co wywołuje wrażenie pisku. Za jej powstanie może odpowiadać gromadzący się płyn towarzyszący wysiękowemu zapaleniu ucha. Podobny mechanizm zachodzi, kiedy ucho jest zatkane woskowiną bądź ciałem obcym (częsty powód piszczenia w uchu u dziecka). 
• Urazy głowy lub szyi – w wyniku wypadku czy uderzenia może dojść do zaburzenia pracy struktur ucha wewnętrznego lub nerwu słuchowego, a także funkcji mózgu odpowiedzialnych za słyszenie. Urazy tego typu wywołują najczęściej piszczenie w jednym uchu. 

Stosunkowo częstym powodem zaburzeń słuchowych jest przyjmowanie leków ototoksycznych. Istnieje wiele substancji, które mogą wywoływać lub nasilać piszczenie w uchu. Takie działanie wykazują m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, niektóre antybiotyki, diuretyki oraz leki przeciwdepresyjne. 

Należy także wspomnieć o urazie akustycznym. Piszczenie w uszach po hałasie trwającym stosunkowo krótko (od kilku minut do kilku godzin) i przekraczającym 130 dB to oznaka urazu ostrego (jest on typowy np. po koncercie, kiedy przez kilka dni doświadczamy piszczenia w uszach w ciszy). 

Co jeszcze może oznaczać piszczenie w uszach? 

Wśród mniej powszechnych przyczyn pisku w uszach można wymienić takie schorzenia i dolegliwości, jak: 

• choroba Meniere’a – to zaburzenie ucha wewnętrznego, któremu towarzyszy piszczenie w uszach i zawroty głowy, 
• dysfunkcja trąbki Eustachiusza – czyli połączenia pomiędzy gardłem a uchem, którego rolą jest wyrównywanie ciśnienia pomiędzy nimi; gdy trąbka nie spełnia prawidłowo swojego zadania (dochodzi do tego np. na skutek długotrwałego stresu, który powoduje nadmierne napięcie tętnic ślimakowych i bębenkowych), pojawiają się piszczenie i uczucie zatkania ucha, 
• otoskleroza – choroba powodująca unieruchomienie strzemiączka, czyli jednej z trzech kosteczek słuchowych, których zadaniem jest przenoszenie dźwięków; powoduje to niedosłuch typu przewodzeniowego z towarzyszącym wrażeniem pisku, 
• nerwiak nerwu słuchowego – to łagodny guz rozwijający się w obrębie nerwu czaszkowego, przebiegającego od mózgu ku uchu wewnętrznemu; obecność guza może powodować zaburzenia równowagi i wrażenie piszczenia w głowie i uszach. 

Próbując ustalić, co oznacza piszczenie w uszach, lekarz bierze pod uwagę również stan naczyń krwionośnych (nadciśnienie czy miażdżyca nierzadko zmieniają poziom ciśnienia przepływu krwi, co wywołuje lub nasila objawy uciążliwego pisku w uszach) oraz obecność innych chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, problemy z tarczycą czy zaburzenia immunologiczne.

Czy istnieje skuteczny lek na piszczenie w uszach? 

Uniwersalne lekarstwo niestety nie istnieje, ponieważ obecność pisku jest zwykle skutkiem innego zaburzenia, zatem leczenia wymaga problem podstawowy. Konieczne może być więc udrożnienie kanału słuchowego czy podjęcie terapii nadciśnienia.

Zdarza się jednak, że usunięcie źródła dolegliwości nie jest możliwe. W takiej sytuacji celem prowadzonej kuracji jest złagodzenie uporczywych objawów – tak dzieje się choćby w przypadku choroby Maniere’a czy otosklerozy. Podobnie, gdy mamy do czynienia z niedosłuchem związanym z wiekiem lub przewlekłą ekspozycją na hałas. W takiej sytuacji zaleca się stosowanie aparatu słuchowego. Bardzo ważne jest precyzyjne dopasowanie urządzenia potrzeb pacjenta przez protetyka słuchu dzięki dokładnemu wywiadowi oraz wykonanemu przez niego badaniu słuchu. Aparat słuchowy nie tylko poprawia zdolność słyszenia, ale wzmacnia dźwięki otoczenia, dzięki czemu piski są mniej lub całkowicie niesłyszalne. Niektóre modele są zaopatrzone w specjalny generator szumu, który niweluje uciążliwe doznania. 

Przeczytaj także artykuł: Nowoczesne aparaty słuchowe – innowacje i technologia przyszłości

Jeżeli w przypadku danego pacjenta wyeliminowane zostaną wszystkie możliwe organiczne przyczyny piszczenia w uszach, zaleca się skorzystanie z metody TRT (ang. Tinnitus Retraining Therapy), która opiera się na zjawisku habituacji, czyli – mówiąc najprościej – umiejętności naszego mózgu zaprzestania reagowania na powtarzający się bodziec. Dzięki zastosowaniu odpowiednio dobranych narzędzi pacjent uczy się świadomie ignorować niechciane dźwięki. 

Jeśli zmagasz się z piskiem w uszach i niedosłuchem, zgłoś się do jednej z naszych placówek i skorzystaj z pomocy profesjonalnego protetyka słuchu. Sprawdźmy, co możemy dla Ciebie zrobić.